تعیین جنسیت جنین به روش پی جی دی (PGD) قبل از بارداری چه مراحلی داشته و چگونه انجام می‌شود؟ تشخیص ژنتیکی پیش از لانه گزینی که به اختصار PGD نامیده شده روشی است که در فرآیند لقاح مصنوعی (IVF) به کار برده می شود. در روش PGD می‌توان ساختار کروموزوم‌ها را بررسی کرد تا برخی از بیماری‌های ژنتیکی را مورد آزمایش قرار داد. این تست در مواردی که والدین سابقه یک بیماری ارثی در خانواده داشته و یا یکی از والدین ناقل ژن بیماری‌زا است، توصیه می‌شود.
با این که PGD روشی برای تشخیص ناهنجاری‌های ژنتیکی جنین پیش از انتقال به رحم است اما با این روش می‌توان جنسیت جنین را نیز تعیین کرد. در ادامه این مقاله به بررسی روش PGD جهت تعیین جنسیت جنین می‌پردازیم.
دلایل انتخاب جنسیت جنین به روش پی جی دی
انتخاب یک جنسیت خاص در روش درمان ناباروری IVF در اکثر موارد جهت پیشگیری از یک بیماری ژنتیکی انجام می‌شود. به عنوان مثال، بیماری هموفیلی نوع A و B یک بیماری ارثی است که تقریباُ همیشه در پسرها دیده می‌شود. این بیماری از طریق کروموزوم X مادر به ارث می‌رسد. بنابراین اگر مادر ناقل ژن بیماریزای هموفیلی باشد به احتمال 50 درصد فرزندهای پسر او مبتلا به بیماری هموفیلی خواهند بود. به همین دلیل ممکن است این خانواده ترجیح دهند که با روش PGD فقط جنین‌های دختر را انتخاب کنند تا به رحم انتقال داده شود.
در برخی موارد نیز خانواده‌ها بنا بر ترجیحات فردی تصمیم به انتخاب یک جنسیت خاص می‌گیرند و با روش لقاح مصنوعی جنسیت دلخواه جنین خود را انتخاب می‌کنند.
روش تعیین جنسیت پی جی دی (PGD) قبل از بارداری
PGD یک آزمایش غربالگری ژنتیکی است که در محیط آزمایشگاه روی جنین انجام می‌شود. آزمایش PGD میزان موفقیت روش لقاح مصنوعی را افزایش می‌دهد. PGD در واقع روشی برای تضمین سلامت جنین‌های تشکیل شده بوده و احتمال سقط به دلیل ناهنجاری‌های ژنتیکی پس از لانه گزینی را کاهش می‌دهد.
بیشتر بخوانید: تعیین جنسیت به روش آی وی اف
انواع روش‌های PGD جهت تعیین جنسیت جنین
برای تعیین جنسیت پی جی دی قبل از بارداری، روش‌های مختلفی وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاه کرده‌ایم:
بیوپسی بلاستومر در روز سوم پس از لقاح
در این روش در روز سوم پس از لقاح ابتدا شکافی در پوسته جنین ایجاد می‌شود. در این مرحله جنین تقریباُ 8 سلول دارد، سپس یکی از سلول‌ها با دقت جدا و خارج می‌شود. به جنین 8 سلولی پس از اینکه یکی از سلول‌های آن برداشته شود جنین 7 سلولی گفته می‌شود. در این مرحله تمامی سلول‌های جنین تمایز نیافته هستند به همین دلیل برداشتن 1 سلول هیچ گونه آسیبی به جنینی که در آینده تشکیل می‌شود، وارد نمی‌کند. در این مرحله سلول‌ها به تقسیم خود ادامه می‌دهند و در نهایت به سلول‌های تمایز یافته‌ی تبدیل می‌شوند.
سلولی که در این مرحله برداشته می‌شود در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می‌گیرد و علاوه بر بیماری‌های ژنتیکی می‌توان با مشاهده‌ی کروموزوم‌های جنسی، جنسیت جنین را نیز تعیین کرد. با توجه به این که در روش لقاح مصنوعی چندین جنین تشکیل می‌شوند می‌توان تنها جنین‌هایی با جنسیت انتخابی را جهت لانه گزینی به رحم انتقال داد.
یکی از مشکلات بیوپسی در مرحله بلاستومر این است که پس از انتقال جنین به رحم احتمال لانه گزینی آن کمتر می‌شود به همین جهت بیوپسی در مرحله‌ی تروفکتودرم روش مناسب‌تری برای PGD است.
بیوپسی تروفکتودرم در روز 5 یا 6 لقاح
این روش یک تکنیک جدیدتر برای انجام PGD است. در این مرحله از بلاستوسیست، سلول‌ها به صورت یک توده‌ی درونی (در نهایت جنین را تشکیل می‌دهند) و تروفکتودرم (در نهایت جفت را تشکیل می‌دهند) دیده می‌شوند. در این مرحله با برداشتن بخش کوچکی از توده‌ی تروفکتودرم می‌توان آزمایش‌های لازم را انجام داد. توده‌ی سلولی که در این مرحله برداشته می‌شود قسمتی است که مربوط به تشکیل جفت است بنابراین هیچ گونه مشکلی در توده‌ی سلولی داخلی که سلول‌های جنین را تشکیل می‌دهد ایجاد نمی‌کند.
یکی از معایب این روش این است که تقریباُ 24 ساعت طول می‌کشد که نتایج بیوپسی آماده شود. بهترین زمان جهت انتقال جنین‌ها به رحم برای لانه گزینی در روز پنجم و یا اوایل روز ششم می‌باشد بنابراین با توجه به فناوری‌هایی که در حال حاضر موجود است این روش برای جنین‌های تازه در اکثر موارد عملی نیست. به همین دلیل پس از بیوپسی تروفکتودرم، جنین‌ها منجمد می‌شوند و پس از آماده شدن نتایج می‌توان جنین را از حالت انجماد خارج ساخت و سپس به رحم انتقال داد.
با توجه به اینکه این روش آسیب کمتری به جنین وارد می‌کند و موفقیت بیشتری به همراه دارد در اکثر موارد این روش جهت تعیین جنسیت و یا بررسی بیماری‌های ژنتیکی انتخاب می‌شود.
نتیجه گیری
روش PGD یکی از روش‌هایی است که با دقت بالا و تقریباُ 100 درصد می‌تواند جنسیت جنینی که با روش IVF تشکیل شده است را تعیین کند. در اکثر موارد این آزمایش برای بررسی بیماری‌ها و ناهنجاری‌های ژنتیکی انجام می‌شود اما در صورتی که بنا بر تشخیص بهترین متخصص زنان در تهران و یا دلایل فردی والدین تصمیم به انتخاب یک جنسیت خاص داشته باشند، می‌توان با این روش جنسیت جنین را نیز تعیین کرد.
