سرطان دهانه رحم که با عنوان سرطان گردن رحم نیز شناخته می‌شوند همانند سایر سرطان ها، به دلیل تشکیل و رشد سلول های غیرعادی به وجود می‌آید. یکی از نکات منفی این نوع سرطان این است که اغلب در ابتدای شروع بیماری، نشانه ای از خود نمایان نمی‌کند. خانم ها باید حتما معاینات دوره ای لازم را با بهترین دکتر زنان انجام دهند و از هیچ یک غافل نشوند. در ادامه به تمامی جزیات این بیماری مهم پرداخته و عوامل ایجاد و روش های درمان را در اختیارتان قرار می‌دهیم.
سرطان دهانه رحم چیست؟
سرطان دهانه رحم زمانی رخ می دهد که سلول های غیرطبیعی در پوشش دهانه رحم به صورت کنترل نشده رشد می کنند. دهانه رحم بخشی از دستگاه تناسلی زنان است. دهانه واژن از رحم است. یافتن تغییرات در سلول ها از طریق غربالگری می تواند به جلوگیری از توسعه سرطان کمک کند.
گونه های مختلف ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) که یک عفونت مقاربتی است، احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش می دهد. هنگامی که فرد در معرض ویروس HPV قرار می گیرد، سیستم ایمنی بدن معمولاً از آسیب رساندن ویروس جلوگیری می کند. با این حال، در درصد کمی از افراد، ویروس سال‌ها زنده می‌ماند و در فرآیندی که باعث می‌شود برخی از سلول‌های دهانه رحم به سلول‌های سرطانی تبدیل شوند، کمک می‌کند. می توان با انجام تست های غربالگری و دریافت واکسنی که از عفونت HPV محافظت می کند، خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را کاهش داد.
علائم سرطان دهانه رحم
سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه معمولاً هیچ علامتی ایجاد نمی کند. این نکته را به یاد داشته باشید در صورت احساس و تجربه ی هر گونه از علائم برای بررسی بیشتر به بهترین متخصص زنان و زایمان مراجعه نمایید. علائم و نشانه های سرطان دهانه رحم پیشرفته تر عبارتند از:
- خونریزی واژینال بعد از مقاربت، بین قاعدگی یا بعد از یائسگی
- ترشحات آبکی و خونی واژن که ممکن است دارای بوی بد باشد
- درد لگن یا درد هنگام مقاربت
علل موثر در سرطان دهانه رحم
سرطان دهانه رحم زمانی شروع می شود که سلول های سالم در دهانه رحم تغییرات یا جهشی در DNA خود ایجاد کنند. همانطور که میدانید،DNA سلول حاوی دستورالعمل هایی است که به سلول می گوید چه کاری انجام دهد.
سلول های سالم با سرعت مشخصی رشد کرده و تکثیر می شوند و در نهایت در زمان مشخصی می میرند. جهش ها به سلول ها می گویند که رشد و تکثیر خارج از کنترل داشته باشند و این سلول ها نمی میرند. سلول های غیر طبیعی تجمع یافته یک توده یا تومور تشکیل می دهند. سلول‌های سرطانی به بافت‌های مجاور حمله می‌کنند و می‌توانند از تومور جدا شوند و در سایر نقاط بدن پخش شوند که به آن متاستاز می گویند.
مشخص نیست که چه چیزی باعث سرطان دهانه رحم می شود، اما مسلم است که HPV در این امر نقش دارد و احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می دهد. اما با وجود شایع بودن ویروس HPV، بسیاری از افراد مبتلا به این ویروس هرگز به سرطان مبتلا نمی شوند. این بدان معناست که عوامل دیگر، مانند محیط یا انتخاب سبک زندگی، نیز تعیین می کنند که آیا شما به سرطان دهانه رحم مبتلا خواهید شد یاخیر.
انواع سرطان دهانه رحم
انوع سرطان دهانه رحم به انتخاب نوع درمان کمک می کند. انواع اصلی سرطان دهانه رحم عبارتند از:
سرطان سلولی فلسی (کارسینوم سلول سنگفرشی)
این نوع سرطان دهانه رحم در سلول های نازک و مسطح (سلول های سنگفرشی) پوشاننده قسمت بیرونی دهانه رحم که به داخل واژن می رود، شروع می شود. اکثر سرطان های دهانه رحم، کارسینوم سلول سنگفرشی هستند.
آدنوکارسینوم
این نوع سرطان دهانه رحم در سلول های غده ای ستونی شکل که کانال دهانه رحم را پوشانده اند، شروع می شود.
گاهی اوقات، هر دو نوع سلول در سرطان دهانه رحم نقش دارند. به ندرت، سرطان در سایر سلول های دهانه رحم رخ می دهد.
فاکتورهای خطر در اثر سرطان دهانه رحم
عوامل خطر سرطان دهانه رحم عبارتند از:
- تعدد شریک جنسی: هرچه تعداد شرکای جنسی شما بیشتر باشد، احتمال ابتلا به HPV بیشتر است.
- فعالیت جنسی در سنین پایین: داشتن رابطه جنسی در سنین پایین خطر ابتلا به HPV را افزایش می دهد.
- سایر عفونت های مقاربتی: (STIs) ابتلا به سایر بیماری های مقاربتی، مانند کلامیدیا، سوزاک، سیفلیس و HIV/AIDS خطر ابتلا به HPV را افزایش می دهد.
- سیستم ایمنی ضعیف: اگر سیستم ایمنی بدن شما به دلیل بیماری دیگری ضعیف شده باشد و به HPV مبتلا باشید، ممکن است احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم افزایش یابد.
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن می تواند خطر ابتلا به سرطان سلول سنگفرشی دهانه رحم را افزایش دهد.
- مصرف بعضی داروهای پیشگیری از سقط جنین: برای مثال، اگر مادر شما در دهه 1950 در دوران بارداری از دارویی به نام دی اتیل استیل‌بسترول (DES) استفاده کرده باشد، ممکن است خطر ابتلا به نوع خاصی از سرطان دهانه رحم به نام آدنوکارسینوم سلول شفاف را افزایش دهد.
جلوگیری ابتلا به سرطان دهانه رحم
برای جلوگیری از ابتلا به سرطان دهانه رحم می‌توانید از روش های زیر استفاده نمایید. موارد ذکر شده دلیل قطعی برای جلوگیری از ابتلا به این سرطان نمی‌باشند و فقط درصدی به این موضوع کمک می‌کنند.
- واکسن HPV
دریافت واکسن برای جلوگیری از عفونت HPV ممکن است خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم و سایر سرطان های مرتبط با HPV را کاهش دهد. از پزشک خود بپرسید که آیا واکسن HPV برای شما مناسب است یا خیر.
- انجام تست پاپ اسمیر
تست پاپ می تواند شرایط پیش سرطانی دهانه رحم را تشخیص دهد، بنابراین می توان آنها را تحت نظر گرفت یا درمان کرد تا از سرطان دهانه رحم جلوگیری شود. اکثر سازمان‌های پزشکی پیشنهاد می‌کنند که آزمایش پاپ اسمیر روتین را از سن ۲۱ سالگی شروع کنید و هر چند سال یک بار آن را تکرار کنید.
- رابطه جنسی ایمن
با انجام اقداماتی برای جلوگیری از عفونت های مقاربتی، مانند استفاده از کاندوم در هر بار رابطه جنسی و محدود کردن تعداد شرکای جنسی، خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را کاهش دهید.
- عدم استعمال سیگار
اگر سیگار نمی کشید، شروع نکنید. اگر سیگار می کشید، با پزشک خود در مورد راهکارهایی برای کمک به ترک سیگار صحبت کنید.
درمان سرطان دهانه رحم
درمان سرطان دهانه رحم به عوامل مختلفی مانند استیج سرطان، سایر مشکلات سلامتی که ممکن است داشته باشید و همچنین ترجیح خود فرد بستگی دارد. بااین حال میتوان از جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی یا ترکیبی از این سه مورد برای درمان استفاده کرد.
درنهایت باتوجه به این که علائم سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه قابل تشخیص نیست، بهتر است با اجتناب از فاکتورهای خطر و داشتن سبک زندگی سالم، احتمال ابتلا به این سرطان را تا حد امکان کاهش دهیم. در صورت ابتلا به آن نیز می توان با درنظر گرفتن شرایط، مراحل درمان را انتخاب و شروع کرد. نکته قابل توجه در ابتلا به هر نوع سرطان، اهمیت به سلامت روح و روان است. پس در انتها جدا از پیگیری های لازم برای درمان سرطان، پیشنهاد می شود که فرد مبتلا و نزدیکان او به متخصص روانشناسی مراجعه کرده تا شرایط بهتری را برای خود مهیا کنند.
