افتادگی کف لگن از آن دسته بیماری هایی است که هم در آقایان و هم در خانم ها مشاهده می شود. اما به طور کلی این بیماری در بین زنان بسیار شایع می باشد. به عبارت دیگر 45 درصد خانم های بالای سن 50 سال به پرولاپس لگنی ابتلا می یابند. این افتادگی هنگامی اتفاق می افتد که یکی از ارگان های لگن از جایگاه طبیعی خود پایین آمده و موجب فشار به دیواره های واژن گردد.
این بیماری می تواند روده، مثانه، بالای واژن و حتی رحم را درگیر کند. با وجود این که افتادگی کف لگن مشکل بزرگی محسوب نمی شود، اما می تواند درد و ناراحتی به همراه داشته باشد. افتادگی کف لگن با تمرینات ورزشی و تغییر شیوه زندگی قابل درمان بوده اما توصیه می شود در خصوص درمان آن با پزشک متخصص مشورت شود.
افتادگی کف لگن چیست؟
یکی از اندام های بسیار مهم در بدن انسان به ویژه زنان، لگن می باشد که آسیب در این ناحیه موجب عوارضی هم چون رابطه جنسی دردناک و بی اختیاری ادرار می شود. یکی از شایع ترین آسیب ها در این ناحیه، افتادگی کف لگن می باشد. با وجود این که این بیماری در میان مردان نیز به چشم می خورد، اما در میان زنان شایع تر بوده و نیمی از زنان بالای سن 50 سال درگیر این بیماری می شوند. اتفاق خوب این است که می توان با انجام تمرین هایی هم چون تمرین کگل و حرکات ورزشی لگنی مانع پیشرفت این بیماری شد.
لگن هر فرد شامل اندام هایی از جمله روده ها، راست روده (رکتوم)، مثانه، واژن، رحم، دهانه رحم و مجرای ادراری می باشد و در قسمت پایین شکم جایی میان باسن و زیر ناف قرار دارد. ماهیچه ها از جمله بافت هایی می باشند که امکان پاره شدن، کشیدن و ضعیف شدن آن ها وجود دارد. در صورت کشیدگی ماهیچه ها امکان جابجایی برخی اندام ها به سمت پایین وجود داشته که این عارضه پرولاپس لگنی یا افتادگی کف لگن نامیده می شود. لازم به ذکر است که ماهیچه ها و اندام های لگنی نیز می توانند دچار افتادگی شوند.
در حقیقت افتادگی کف لگن هنگامی در زنان رخ می دهد که یکی از اندام های لگن هم چون مثانه از جایگاه اصلی خود پایین تر آمده و به دیواره های واژن فشار وارد سازد. معمولا این اتفاق بر اثر کشیدگی عضلات و ضعف اندام های لگن بر اثر عمل جراحی و یا زایمان ایجاد می شود. به طور کلی اگرچه بسیاری از زنان به افتادگی کف لگن مبتلا هستند اما این مسئله مشکل چندان بزرگی برای سلامتی فرد نمی باشد. چرا که در بسیاری از موارد گذشت زمان موجب بهبودی این عارضه می شود.
علائم و نشانه های افتادگی کف لگن
در واقع افتادگی کف لگن خطری جدی برای بیماران به شمار نمی رود اما می تواند عوارضی برای فرد به همراه داشته باشد. این علائم بسته به این که کدام یک از اندام های لگنی دچار افتادگی شده باشند، می تواند متفاوت باشد.
بیشتر زنانی که از افتادگی کف لگن رنج می برند، در واژن خود احساس سنگینی و پر بودن داشته و این مشکل را در زمان راه رفتن بیشتر احساس می کنند. زنان در چنین حالتی هنگام خندیدن، بلند کردن اشیاء سنگین، سرفه و عطسه دچار بی اختیاری ادرار یا ترشح ادرار می شوند. به طور کلی علائم افتادگی کف لگن در بیشتر افراد به شرح ذیل می باشد:
- تغییر در دفع
- عدم تخلیه مثانه
- ناراحتی داخل واژن
- بی حسی و ناراحتی هنگام برقراری ارتباط جنسی (دیسپارونی)
- احساس سنگینی در ناحیه تناسلی و زیر شکم
- احساس وجود جسمی خارجی درون واژن
- بیرون زدگی در ناحیه واژن یا بیرون زدن برخی نواحی از واژن
علل افتادگی کف لگن
افتادگی کف لگن هنگامی رخ می دهد که عضلات این ناحیه دچار کشیدگی، شل و ضعیف شوند و توانایی نگه داشتن لگن را از دست بدهند. بارداری و زایمان نیز می تواند از علل افتادگی کف لگن باشد. به این صورت که این عارضه دو یا چهار بار پس از زایمان طبیعی چیزی در حدود هشت تا دوازده برابر بیشتر می شود. کششی که هنگام زایمان به عضلات و بافت های ناحیه لگن وارد می شود، موجب کشیدگی این بافت ها می شود و در صورتی که در راستای بهبودی آن ها اقدامی صورت نپذیرد، این بافت ها قادر به نگه داشتن اندام های لگن نخواهند بود.
یکی دیگر از علل افتادگی کف لگن مربوط به عمل جراحی خارج کردن رحم یا هیسترکتومی می باشد. چرا که پس از خارج کردن رحم، حمایت از سایر اندام ها کاهش می یابد. یائسگی از دیگر علل افتادگی کف لگن می باشد. در حقیقت با شروع یائسگی کلاژن سازی عضلات کف لگن کند شده و هورمون استروژن زنان کاهش می یابد. بر همین اساس عضلات این ناحیه ضعیف و دچار افتادگی می شوند.
درمان افتادگی کف لگن
همان طور که پیشتر اشاره کردیم، ضعف عضلات کف لگن در نتیجه ناتوانی در نگهداری اندام های ناحیه لگن منجر به پرولاپس لگنی می شود. افتادگی کف لگن انواع مختلفی داشته که روش درمان آن پس از تشخیص پزشک تعیین می گردد. در ادامه به برخی از این روش ها اشاره خواهیم کرد:
استفاده از روش پساری
از این روش برای درمان افتادگی کف لگن در دوران بارداری استفاده می نمایند. پساری دستگاهی است که به مدت چند هفته به منظور حمایت از رحم و نگه داشتن آن داخل کانال واژن قرار می گیرد. لازم به ذکر است که دستگاه پساری موجب کاهش بی اختیاری ادرار در زنان می شود.
برای مطالعه درباره رکتوسل کلیک کنید.
تمرینات کگل
یکی از مهم ترین درمان ها برای پرولاپس لگنی مربوط به ورزش کگل می باشد. در حقیقت این روش به تقویت عضلات کف لگن کمک کرده اما موجب بهبود افتادگی آن نمی شود.
جراحی کف لگن
هنگامی که مشکل افتادگی کف لگن جدی باشد، بهترین متخصص زنان از عمل جراحی برای درمان آن بهره می برند. در این روش با توجه به نوع افتادگی از جراحی خاصی استفاده می شود که معمولا با عوارض همراه است.
فیزیوتراپی بعد از جراحی افتادگی لگن
از جمله درمان های مؤثر برای پرولاپس لگنی استفاده از تکنیک های فیزیوتراپی می باشد. لازم به ذکر است که این روش قادر به درمان افتادگی اندام های ناحیه لگن نمی باشد. اما فیزیوتراپیست ها با بهره گیری از روش های مختلف از جمله بیوفیدبک عضلات کف لگن، شاک ویو تراپی و … توانسته اند شل بودن عضلات را درمان و از افتادگی آن ها جلوگیری کنند.