باردار شدن به روش طبیعی نیازمند هماهنگی چند عامل مهم میباشد که باید در زمان مناسب و با شیوه‌ی درست انجام شود. خوشبختانه با پیشرفت‌هایی که در سال‌های اخیر انجام شده است بارداری تقریباً برای تمام زوج‌های ناباروری امکان پذیر شده است و افراد می‌توانند با مراجعه به مراکز درمان ناباروری نسبت به درمان عواملی که منجر به ناباروری در آنها شده است اقدام نمایند.
یکی از اندام‌های مهم که در باروری خانم‌ها نقش مهمی دارد تخمدان‌ها می‌باشند. متاسفانه بنا به برخی از دلایل تعدادی از خانم‌های پیش از اینکه باردار شوند و یا به تعداد دلخواه فرزند داشته باشند مجبور به برداشتن تخمدان می‌شوند. سوالی که برای این گروه از افراد ایجاد میشود این است که آیا باروری پس از برداشتن تخمدان نیز امکان پذیر میباشد؟ در ادامه‌ی این مقاله به این پرسش پاسخ خواهیم داد.
تخمدان چیست
تخمدان قسمتی از دستگاه تولید مثل خانم‌ها میباشد که نقش مهمی در بارداری به روش طبیعی ایفا می‌نماید. خانم‌ها دارای 2 تخمدان می‌باشند که در دو طرف رحم قرار گرفته‌اند. تخمدان محل تولید و ذخیره‌ی تخمک‌ها می‌باشند. در میانه‌ی یک سیکل قاعدگی و در طی دوره‌ی تخمک گذاری (که به طور میانگین 2 هفته پس از شروع سیکل قاعدگی انجام میشود) یک تخمک توسط یکی از تخمدان‌ها آزاد میشود. زمانی که تخمدان در مسیر لوله‌های فالوپ قرار دارد اگر با اسپرم مواجه شود لقاح و بارداری انجام میشود.
تخمدان‌ها همچنین مسئول تولید استروژن و پروژسترون که به هورمون‌های زنانه معروف هستند نیز میباشد. پس از دوران یائسگی که اغلب در سنین بالای 50 سال اتفاق می‌افتد، تخمدان‌ها تولید هورمون‌ها و آزادسازی تخمک را متوقف می‌نمایند.
علت برداشتن تخمدان
تخمدان‌ها مانند سایر اندام‌های بدن ممکن است دچار مشکلات و بیماری‌هایی شود. در برخی موارد چاره‌ای جز خارج ساختن آنها باقی نمی‌ماند، برخی از اختلالات و بیماری‌هایی که موجب برداشتن تخمدان‌ها میشود عبارتند از:
- کیست تخمدان
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- سرطان تخمدان
- نارسایی اولیه تخمدان
- پیچ خوردگی تخمدان
- اندومتریوز
- حاملگی خارج از رحم
- جراحی پیشگیرانه در بیمارانی که با ریسک بالای سطان سینه و یا تخمدان مواجه هستند
- عفونت‌های شدید که به درمان‌های آنتی بیوتیکی موجود پاسخ نمی‌دهند
در طی جراحی ممکن است یک و یا هر دو تخمدان خارج شوند. در صورتی که فقط یک تخمدان خارج شود با توجه به اینکه تخمدان‌های کاملاً مستقل از یکدیگر عمل می‌نمایند تخمدان باقی مانده به احتمال زیاد استروژن تولید می‌نماید و با آزاد کردن تخمک شما هر ماه سیکل قاعدگی را تجربه خواهید کرد بنابراین توانایی باروری شما حفظ خواهد شد. اما در صورتی که مجبور هستید هر دو تخمدان را خارج نمائید تنها روشی که برای باردای دارید انجماد تخمک و باروی به روش آی وی اف میباشد.
افزایش احتمال بارداری با یک تخمدان
با اینکه شانس بارداری پس از خارج ساختن یک تخمدان تا حدود 50 درصد کاهش می‌یابد اما با استفاده از راهکارهایی می‌توانید احتمال بارداری توسط تخمدان باقی مانده را افزایش دهید، برخی از این راهکارها عبارتند از:
- ورزش منظم
- حفظ وزن در محدوده‌ی نرمال
- پرهیز از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مانند آفت کش‌ها
- مصرف غذاهای حاوی فولیک اسید
- ترک سیگار
- کاهش مصرف الکل
- ردیابی چرخه‌ی قاعدگی و رابطه‌ی جنسی در زمانی که احتمال بارداری بیشتر است
حفظ باروری پس از خارج ساختن هر دو تخمدان
یکی از راهکارهایی که پیش از برداشتن تخمدان می‌تواند به شما کمک نماید تا همچنان قابلیت باروری را حفظ نمائید فریز تخمک میباشد. این روش به خصوص در بیمارانی که از بیماری تخمدان خود اطلاع دارند (مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک) و پزشک به آنها اطلاع داده است که در آینده ممکن است مجبور به برداشتن تخمدان‌ها شوند راهکاری موثر و موفقیت آمیز در جهت حفظ باروری میباشد.
فریز تخمک
انجماد و یا فریز تخمک یک روش نوین میباشد که به خانم‌ها امکان می‌دهد بدون در نظر داشتن ساعت فیزیولوژیک بدن خود در زمان مناسب جهت بارداری اقدام نمایند. جهت انجماد تخمک ابتدا داروهایی جهت تحریک تخمدان و افزایش میزان تخمک گذاری استفاده میشود و پس از بالغ شدن تخمک‌ها، طی یک جراحی ساده تخمک‌ها جمع آوری و ذخیره می‌شوند. روش انجماد تخمک‌ها بدون اینکه کیفیت تخمک‌ها را کاهش دهد به شما این امکان را می‌دهد که برای مدت زمان زیادی تخمک‌ها را ذخیره نمائید تا در فرصت مناسب به بارداری با روش آی وی اف اقدام نمائید.
باروری به روش آی وی اف پس از خارج ساختن تخمدان
افرادی که تخمک‌های خود را پیش از برداشتن تخمدان فریز کرده‌اند در هر زمانی که تمایل داشته باشند می‌توانند با اسپرم‌های همسر خود نسبت به بارداری اقدام نمایند. جنین‌هایی که حاصل لقاح تخمک شما و اسپرم همسر شما هستند پس از لقاح و آماده سازی به رحم گیرنده منتقل می‌شوند و شما می‌توانید از لحاظ بیولوژیکی همچنان طعم مادر شدن را حس نمائید.
