علائم هشدار دهنده زایمان زودرس

زایمان زودرس به وضعیتی اطلاق می‌شود که نوزاد قبل از هفته ۳۷ بارداری به دنیا می‌آید. این نوع زایمان به دلایل مختلفی مانند عفونت‌ها، فشار خون بالا، مشکلات رحم یا گردن رحم، استرس‌های جسمی یا روحی و عوامل ژنتیکی رخ دهد. توجه داشته باشید که این نواع زایمان برای نوزاد خطرات زیادی مثل مشکلات تنفسی و رشد را به همراه خواهد داشت به همین خاطر تشخیص زودهنگام و مراقبت‌های پزشکی مناسب می‌تواند به بهبود نتایج برای مادر و نوزاد کمک کند.

زایمان زودرس چیست؟

همه خانم های باردار بر این موضوع واقف هستند که هر نوع زایمان اعم از زایمان سزارین و یا زایمان طبیعی زمان و شرایط مناسب خود را دارند. حال در زایمان زودرس نوزاد زودتر از هفته 37 بارداری متولد می‌شود که در حقیقت این مورد را زایمان زودرس می‌شناسند زیرا زودتر از موعد طبیعی رخ داده و عوارض زیادی برای مادر باردار و همچنین عوارض جانبی شدیدی برای نوزاد به همراه خواهد داشت.

بسیاری از خانم ها به دلیل نداشتن اطلاعات در زمان انقباضات مکرر و غیر طبیعی و خونریزی غیر طبیعی رحم به دکتر زنان خود اطلاع نداده و پس از این انقباضات متعدد پشت سر هم ناگهان با زایمان مواجه می‌شوند. توصیه بر این است که قبل از اقدام به بارداری حتما تحقیقات لازم را انجام داده و بهترین دکتر زنان و زایمان را برای خود برگزینید تا از مراقبت های قبل از بارداری تا زایمان با اطمینان خاطر تحت نظر ایشان باشید.

انواع زایمان زودرس

زایمان زودرس به طور کلی به وضعیتی اطلاق می‌شود که نوزاد قبل از هفته ۳۷ بارداری به دنیا بیاید. این نوع زایمان به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد که عبارتند از:

زایمان زودرس خودبه‌خود

در این حالت، به‌طور طبیعی و بدون مداخله پزشکی، بدن مادر به طور ناگهانی شروع به انقباضات رحمی می‌کند و منجر به زایمان قبل از موعد می‌شود. این نوع زایمان به دلیل مشکلاتی مانند عفونت، ناهنجاری‌های گردن رحم، یا مشکلات جنینی ایجاد می‌شود.

زایمان زودرس القایی

در این نوع زایمان، پزشک به دلایل پزشکی، مانند مشکلات مادر یا جنین، اقدام به تحریک یا القای زایمان قبل از موعد می‌کند. این نوع زایمان در شرایطی مانند پیشرفت بیماری مادر، فشار خون بالا، یا دیابت حاملگی انجام شود.

زایمان زودرس به دلیل پارگی زودهنگام کیسه آب

در این حالت، کیسه آب قبل از شروع طبیعی زایمان پاره می‌شود که باعث تولد نوزاد در هفته‌های ابتدایی بارداری می‌شود. همچنین این نوع زایمان می‌تواند خطرات زیادی برای مادر و نوزاد به همراه داشته باشد.

زایمان زودرس چندقلویی

در بارداری‌های چندقلویی (دوقلو، سه‌قلو و…)، احتمال داشتن این نوع زایمان بیشتر است. عوامل فیزیکی و هورمونی ناشی از بارداری چندقلویی می‌تواند موجب شروع زایمان پیش از موعد شود.

زایمان زودرس به دلیل مشکلات رحم یا گردن رحم

مشکلاتی مانند ضعف گردن رحم، فیبروم‌ها، یا ناهنجاری‌های ساختاری رحم می‌توانند موجب بروز زایمان زودرس شوند.

در هر یک از این انواع، مراقبت‌های پزشکی و پیگیری مستمر می‌تواند به کاهش خطرات و بهبود شرایط برای مادر و نوزاد کمک کند.

مهم‌ترین دلایل زایمان زودرس

داشتن زایمان زودرس بنا به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود که عوامل موثر در آن به شرح زیر است:

• مصرف دخانیات
• بارداری چندقلویی
• نارسایی سرویکس
• بارداری های کمکی
• اختلالات در دهانه رحم
• روش های درمان نازایی
• فواصل کوتاه زمانی بین دو بارداری
• سوابق زایمان زودرس در بارداری های سابق

علائم زایمان زودرس

علائم زایمان زودرس شامل نشانه‌هایی است که قبل از هفته ۳۷ بارداری به وقوع بپیوندد. مهم‌ترین علائم عبارتند از:

• احساس انقباضات منظم و دردناک در رحم شبیه دردهای زایمان است.
• دردهایی که شبیه به دردهای قاعدگی هستند و در ناحیه کمر یا شکم احساس می‌شوند.
• پاره شدن کیسه آب یا ترشح مایع آمنیوتیک که باعث شده مادر متوجه خروج مایع از واژن شود.
• هرگونه خونریزی از واژن، حتی در مقادیر کم، می‌تواند نشان‌دهنده شروع زایمان زودرس باشد.
• افزایش ناگهانی در ترشحات واژنی یا تغییر در رنگ یا بو می‌تواند نشانه عفونت یا زایمان زودرس باشد.
• احساس فشار یا سنگینی در ناحیه لگن که به دلیل حرکت نوزاد به سمت پایین است.

مشخصات ظاهری نوزاد زودرس

نوزاد زودرس در اثر زایمان زودرس، در حقیقت رشد کامل نداشته و حتی چربی زیر پوست بدن آن ها هنوز کامل نشده است و این یکی از دلایلی است که با رنگ بدن متفاوت و حتی نمایان شدن رگ های خونی دیده می‌شوند. خطوط کف دست و کف پا حتی خطوط روی کیسه بیضه در جنین پسر تا این مدت هنوز تشکیل نشده است.

چگونه می‌توان زایمان زودرس را تشخیص داد؟

برای اینکه این نوع زایمان تشخیص داده شود، متخصص زنان خوب از دو روش بهره می‌برد. روشی که در آن طول دهانه رحم را مورد بررسی قرار می‌دهد و روش دوم نوعی غربالگری میزان پروتئین تولید شده از جنین می‌باشد. حال به توضیح مختصری از هر یک خواهیم پرداخت.

بررسی طول دهانه رحم

برای بررسی این مورد از سونوگرافی بهره برده و دهانه رحم را از محل اتساع یا جایی که در حال نازک شدن است، مورد بررسی قرار می‌دهد. این ناحیه باید از لحاظ احتمال وجود عفونت، میزان مایع آمنیوتیک و حتی سن جنین مورد بررسی قرار گیرد. همچنین خود جنین باید حتما از لحاظ اختلالاتی نظیر انواع نارسایی ها مانند نارسایی قلبی یا مغزی مورد معاینه قرار گیرد.

بررسی تمامی موارد ذکر شده با استفاده از سونوگرافی امکان پذیر است. در صورتی که هر یک از موارد نامبرده طبیعی نبود باید حتما مادر باردار به استراحت مطلق بپردازد. فشار های لگنی و انقباضات متعدد با فواصل کوتاه و حتی ترشح موکوس به نسبت بیشتر از قبل می‌شود. توجه داشته باشید در صورتی که علائم هشدار دهنده ای در سونوگرافی مشخص شد از برقراری رابطه جنسی با همسر خود بپرهیزید.

غربالگری فیبرونکتین جنین

این تست زمانی که فرد باردار در حالت معمول قرار دارد انجام نمی‌گیرد اما هنگامی که خانم دچار انقباضات متعدد باشد و علائم دیگری از زایمان زودرس در فرد مشاهده شود، میزان فیبرونکتین یا همان پروتئین تولید شده از جنین مورد بررسی قرار می‌گیرد.

اگر اندازه FFN از میزان معمول بیشتر ترشح شود، نشانه ای خطرناک برای بارداری می‌باشد که نمایانگر احتمال بالای زایمان زودرس است. در صورتی که میزان FFN منفی و پایین باشد، به دلیل اینکه فرصتی دو الی سه هفته ای تا رو به رو شدن با پایان بارداری وجود دارد، خانم باردار در بیمارستان دارای تجهیزات خاص مراقبتی بستری شده و تحت نظر قرار می‌گیرد تا حداقل ریه جنین تکامل یابد و احتمال زنده ماندن و سایر مشکلات کاهش یابد.

زایمان زودرس در چه هفته ای خطرناک است

زایمان زودرس قبل از هفته ۳۷ بارداری اتفاق می‌افتد. اما هرچه تولد زودتر از این زمان باشد، خطرات بیشتری برای نوزاد ایجاد می‌شود.

قبل از هفته ۲۴

زایمان در این زمان با شانس بقا پایین برای نوزاد همراه است و مشکلات جدی از جمله نارسایی تنفسی، نارسایی ارگان‌ها و اختلالات مغزی پیش آید.

بین هفته‌های ۲۴ تا ۳۲

نوزادان در این بازه زمانی می‌توانند زنده بمانند، اما هنوز با مشکلات جدی همچون مشکلات تنفسی و عصبی روبه‌رو خواهند شد.

بین هفته‌های ۳۲ تا ۳۶

احتمال بقا بیشتر است و نوزادانی که در این بازه به دنیا می‌آیند از مشکلات کمتری برخوردارند، اما همچنان با مشکلات جزئی در تنفس یا رشد روبرو هستند.

در کل، هرچه زایمان نزدیکتر به هفته ۳۷ باشد، خطرات برای نوزاد کمتر خواهد بود.

عوارض زایمان زودرس

داشتن این نوع زایمان عوارض جدی را برای مادر و جنین به همراه خواهد داشت که به شرح زیر است:

• مرگ جنین
• نارسایی نوزاد
• بیماری ریوی جنین
• مشکلات شنوایی و بینایی نوزاد
• اختلالات تنفسی شدید برای نوزاد
• تاثیر منفی بر سیستم عصبی جنین

سوالات متداول زایمان زودرس

در نهایت…

زایمان زودرس یک وضعیت جدی است که می‌تواند سلامت نوزاد و مادر را تحت تأثیر قرار دهد. علائم آن شامل انقباضات رحمی، درد و ترشحات غیرطبیعی است که در صورت مشاهده باید فوراً به پزشک مراجعه کرد. عوامل مختلفی همچون عفونت، مشکلات رحمی، بارداری‌های چندقلویی و سابقه زایمان زودرس می‌تواند باعث وقوع آن شوند. اما پیشگیری از طریق مراقبت‌های بارداری مناسب و تشخیص زودهنگام از اهمیت زیادی برخوردار است تا خطرات این وضعیت کاهش یابد.