عمل تخمک کشی یا پانکچر یکی از مراحل درمان ناباروری با روش لقاح مصنوعی آی وی اف (IVF) است که هدف از انجام آن، برداشتن و استخراج تخمک از فولیکول تخمدان است. این عمل، یک روش کم تهاجمی است که دوران نقاهت بسیار کوتاهی داشته و هیچ گونه اسکار و بخیه‌ای نیز، به همراه نخواهد داشت.
کاربرد عمل پانکچر
- عمل پانکچر یکی از مراحل مهم در فرآیند IVF است که به‌منظور جمع‌آوری تخمک‌های بالغ از تخمدان‌ها برای لقاح خارج از بدن استفاده میشود.
- در مواردی که علت ناباروری نامشخص باشد، عمل پانکچر می‌تواند برای بررسی وضعیت تخمدان‌ها و بررسی کیفیت تخمک‌ها به‌کار رود.
- برخی افراد به دلایل شخصی یا پزشکی، مانند شروع درمان‌های سرطان، اگر بخواهند تخمک‌های خود را برای استفاده در آینده ذخیره کنند پانکچر در این مواقع برای جمع‌آوری تخمک‌ها انجام میشود.
- در صورتی که فردی قصد اهدای تخمک به فرد دیگری را داشته باشد، عمل پانکچر برای برداشت تخمک‌های اهدایی انجام میشود.
- در برخی موارد، پانکچر برای تخلیه کیست‌های تخمدان که می‌تواند باعث درد یا اختلال در عملکرد تخمدان‌ها شوند، به‌کار می‌رود.
- پانکچر می‌تواند برای جمع‌آوری مایع از فولیکول‌های تخمدانی جهت ارزیابی عملکرد و وضعیت تخمدان‌ها و فولیکول‌ها استفاده شود.
بیشتر بخوانید: فولیکول تخمدان و نقش آن در باروری
آمادگی های لازم قبل از انجام عمل پانکچر
عمل تخمک کشی یا پانکچر همان گونه که گفته شد، یک عمل جراحی ساده و کم تهاجمی است که در مدت زمان کوتاهی نیز انجام خواهد شد اما لازم است قبل از انجام آن، آمادگی‌های لازم را داشته باشید و نکات مراقبتی را مانند آنچه در ادامه گفته شده است، حتما در نظر داشته باشید:
- بهتر است در چند روز قبل از انجام عمل پانکچر، از برقراری رابطه جنسی پرهیز کنید.
- همچنین بهتر است قبل از عمل تخمک گیری، از انجام فعالیت‌های شدید بدنی و یا تمرینات ورزشی سنگین، خودداری کنید.
- برای مصرف داروهای شیمیایی، مکمل‌های غذایی و یا حتی انواع داروهای گیاهی، لازم است حتما با پزشک خود مشورت کنید. ضمن آن‌که نکات گفته شده از سوی پزشک خود در مورد مصرف برخی از داروها و غذاها را حتما رعایت کرده و آن نکات را در رژیم غذایی خود لحاظ کنید.
- برای این جراحی لازم است ناشتا بوده و حدود 8 ساعت قبل از انجام آن، باید از خوردن و آشامیدن، پرهیز کنید.
- قبل از این عمل همچنین لازم است آزمایشات مختلفی شامل آزمایش ایدز، هپاتیت B، هپاتیت C و آزمایشات انعقادی برای بیمار و نیز همسر او انجام شود که این آزمایشات نیز، توسط پزشک تجویز خواهد شد.
افزون بر موارد گفته شده به این نکته نیز توجه داشته باشید که قبل از انجام عمل تخمک کشی از مصرف هر گونه لوازم آرایشی و بهداشتی مانند ژل، لوسیون بدن، لاک ناخن و یا حتی عطر، پرهیز کنید.
عمل تخمک کشی یا پانکچر چگونه انجام میشود؟
عمل تخمک کشی یا پانکچر پس از تحریک تخمدان‌ها از طریق تزریق آمپول گنادوتروپین و مصرف داروهای مشخص و تجویز شده دیگر از سوی بهترین متخصص زنان در سعادت آباد برای تولید تعداد بیشتری تخمک و آماده شدن فولیکول‌ها برای تخمک کشی انجام میشود. در این عمل بعد از اعمال یک بیهوشی کوتاه مدت، مایع داخلی موجود در فولیکول‌ها و تخمک‌های آن، از طریق سوزن متصل شده به یک پروب، تخلیه و خارج می‌شوند تا بتوان از آن‌ها در محیط آزمایشگاه برای لقاح با اسپرم شسته شده استفاده کرد.
مراقبت های پس از پانکچر
بعد از تخمک گیری و انجام عمل پانکچر که یکی از مراحل درمان ناباروری با IVF است، بسته به تشخیص پزشک خود ممکن است مدت زمانی در حدود دو تا چهار ساعت را بستری بمانید. بعد از انجام تخمک کشی همچنین ممکن است کمی احساس درد، سنگینی و ناراحتی‌هایی مانند دردهای پریود و قاعدگی داشته باشید و یا حتی کمی خونریزی داشته باشید. به همین دلیل لازم است نسبت به مراقبت ها و اقدامات لازم بعد از انجام پانکچر آگاهی‌های لازم را داشته و حتما آن‌ها را رعایت کنید. برخی از اقدامات ضروری و مراقبتی بعد از انجام عمل تخمک گیری عبارتند از:
- بعد از عمل پانکچر باید زمانی را برای استراحت خود در نظر گرفته و نباید در همان روز به امور معمول خود پرداخته، به سر کار بروید و یا رانندگی کنید.
- داروهای تجویز شده از سوی پزشک خود را در زمان مناسب و مطابق دستور او مصرف کنید. همچنین در صورت احساس درد در ناحیه شکم خود می‌توانید با مشورت با پزشک خود، از داروهای مسکن و یا داروهای ضد التهابی استفاده کنید.
- همان طور که گفته شد بعد از انجام عمل تخمک کشی ممکن است خونریزی خفیفی داشته باشید که کاملا طبیعی بوده و نیازی نیست نگرانی بابت آن داشته باشید.
- بعد از انجام این عمل همچنین بهتر است تا مدتی از رفتن به استخر، سونا، جکوزی و … پرهیز کرده و از این طریق، از بروز عفونت‌های احتمالی جلوگیری کنید.
- بعد از انجام عمل پانکچر باید به میزان کافی آب و مایعات بنوشید تا از دهیدراته شدن بدن خود جلوگیری کنید. همچنین بهتر است از مصرف الکل خودداری کنید.
عمل پانکچر درد دارد
تخمک‌کشی معمولاً با استفاده از داروهای آرام‌بخش و بی‌حسی انجام میشود، بنابراین بیشتر افراد در حین عمل درد زیادی احساس نمی‌کنند. ولی احتمالا پس از عمل کمی ناراحتی یا گرفتگی شکمی تجربه شود که معمولاً خفیف و موقتی است پس به هیچ عنوان نگران این موضوع نباشید.
عوارض جانبی پانکچر
عمل تخمک گیری یا پانکچر، گرچه یک روش کم تهاجمی و آسان است اما بدون عوارض جانبی نبوده و می‌تواند عوارض و خطراتی برای بیمار به دنبال داشته باشد، با توجه به این علائم شما می‌توانید در زمان سریع‌تری عوارض پانکچر را شناسایی کرده و به پزشک خود مراجعه کنید.
درد و ناراحتی
برخی افراد پس از عمل پانکچر درد یا گرفتگی در ناحیه شکم و لگن را تجربه کنند که معمولاً خفیف و موقتی است.
خونریزی
ممکن است پس از عمل پانکچر، خونریزی خفیف از واژن رخ دهد که معمولاً به سرعت متوقف میشود. در موارد نادر، خونریزی شدیدتری رخ می‌دهد.
عفونت
با وجود استفاده از تکنیک‌های استریل، خطر کمی برای عفونت وجود دارد. در صورت بروز علائم عفونت مانند تب، درد شدید یا ترشحات غیرعادی، باید به پزشک مراجعه شود.
آسیب به اندام‌های اطراف
در موارد نادر، سوزن پانکچر به اندام‌های مجاور مانند روده یا مثانه آسیب بزند، اگرچه این خطر بسیار کم است.
سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS)
پس از پانکچر، به‌ویژه در زنان با تخمدان‌های چند‌فولیکولی، احتمال تحریک بیش از حد تخمدان‌ها وجود دارد. این عارضه می‌تواند باعث درد شکمی، تورم، حالت تهوع، و افزایش وزن شود.
واکنش‌های آلرژیک به داروها
برخی افراد به داروهای استفاده شده در حین عمل پانکچر واکنش آلرژیک نشان می‌دهند، هرچند این عارضه نادر است.
احساس سرگیجه یا ضعف
برخی افراد پس از عمل پانکچر به دلیل استفاده از داروهای آرام‌بخش یا تغییرات فشار خون، احساس سرگیجه یا ضعف کنند.
در نهایت…
عمل پانکچر یکی از روش‌های کم‌تهاجمی و مؤثر در حوزه درمان ناباروری است که به جمع‌آوری تخمک‌ها از تخمدان‌ها برای استفاده در روش‌های کمک‌باروری مانند IVF کمک می‌کند. این عمل به دلیل نقش کلیدی آن در فرآیندهای درمانی ناباروری، اهمیت بسیاری دارد. هرچند پانکچر معمولاً یک روش ایمن و با عوارض جانبی کم است، اما مانند هر عمل دیگری ممکن است با خطرات جزئی مانند درد، خونریزی یا عفونت همراه باشد. با توجه به مراقبت‌های پیش و پس از عمل، اکثر افراد به سرعت بهبود می‌یابند و می‌توانند نتایج مثبت از درمان خود بگیرند.
