هیستروسکوپی روشی است که به پزشک اجازه می دهد تا داخل رحم را به منظور تشخیص و درمان علل خونریزی غیرطبیعی بررسی کند. هیستروسکوپی با استفاده از یک هیستروسکوپ، یک لوله نازک و نورانی که برای بررسی دهانه رحم و داخل رحم وارد واژن می شود، قابل انجام است. از جراحی هیستروسکوپی می توان برای درمان پولیپ، فیبروم و چسبندگی استفاده کرد.
آشنایی با هستروسکوپ
هیستروسکوپ در واقع لوله ای نازک بوده که بهترین دکتر زنان از آن در جهت ورود به واژن و بررسی دهانه رحم و داخل رحم استفاده می‌کند. این لوله نازک دارای لنز دوربین در انتهای بدنه خود می‌باشد که تصاویر را بر مانیتور پزشک نمایان می‌کند. گاهی با استفاده از هیستروسکوپ ابزاری مخصوص به نمونه برداری یا لیزر را وارد واژن و رحم می‌کنند که هیستروسکوپی درمانی به همراه تشخیصی می‌باشد.
هیستروسکوپی چیست؟
هیستروسکوپی روشی است که می تواند هم برای تشخیص و هم برای درمان علل خونریزی غیرطبیعی استفاده شود. این روش به پزشک اجازه می دهد تا با ابزاری به نام هیستروسکوپ به بررسی داخل رحم بپردازد. هیستروسکوپ یک لوله نازک است که برای بررسی دهانه رحم و داخل رحم وارد واژن می شود. هیستروسکوپی می تواند بخشی از فرآیند تشخیص یا نوعی روش جراحی باشد.
انواع هیستروسکوپی
هیستروسکوپی همانطور که ذکر شد در دسته روش های بررسی و معاینات رحمی بانوان قرار دارد. هیستروسکوپی دارای دو نوع تشخیصی و درمانی بوده که در ادامه به توضیح مختصری از آن خواهیم پررداخت. تشخیص این مورد که برای هر فرد نیاز به انجام کدام یک از روش های این تکنیک است، به آزمایشات فرد بستگی دارد.
هیستروسکوپی تشخیصی
هیستروسکوپی تشخیصی برای تشخیص مشکلات رحم استفاده می شود. هیستروسکوپی تشخیصی برای تأیید نتایج سایر آزمایش‌ها مانند هیستروسالپنگوگرافی یا رحم لوله نگاری (HSG) نیز استفاده می‌شود. HSG یک آزمایش رنگ آمیزی اشعه ایکس است که برای بررسی رحم و لوله های فالوپ استفاده می شود. هیستروسکوپی تشخیصی اغلب می تواند در مطب انجام شود.
علاوه بر این، هیستروسکوپی را می‌توان با سایر روش‌ها، مانند لاپاراسکوپی، یا قبل از روش‌هایی مانند کورتاژ استفاده کرد. در لاپاراسکوپی، پزشک یک آندوسکوپ (لوله باریک مجهز به دوربین) را در شکم قرار می دهد تا قسمت بیرونی رحم، تخمدان ها و لوله های فالوپ را مشاهده کند. آندوسکوپ از طریق برشی که از داخل یا زیر ناف شما ایجاد می شود وارد می شود.
هیستروسکوپی درمانی
هیستروسکوپی جراحی برای اصلاح و درمان یک وضعیت غیر طبیعی که در طول هیستروسکوپی تشخیصی تشخیص داده شده است، استفاده می شود. اگر در طول هیستروسکوپی تشخیصی یک وضعیت غیر طبیعی تشخیص داده شد، می توان همزمان هیستروسکوپی جراحی را انجام داد و نیازی به جراحی دوم نیست. در طول هیستروسکوپی، ابزارهای کوچکی که برای درمان این وضعیت استفاده می‌شوند.
علل انجام هیستروسکوپی
پزشک ممکن است هیستروسکوپی را برای درمان عارضه های رحمی زیر انجام دهد:
پولیپ‌ها و فیبروم‌ها: هیستروسکوپی برای از بین بردن توده های غیرسرطانی موجود در رحم استفاده می شود.
چسبندگی ها: همچنین به عنوان سندرم آشرمن شناخته می‌شود، چسبندگی‌های رحم نوارهایی از بافت اسکار هستند که می‌توانند در رحم ایجاد شوند و ممکن است منجر به تغییر در جریان قاعدگی و همچنین ناباروری شوند. هیستروسکوپی می تواند به پزشک کمک کند تا چسبندگی ها را پیدا کرده و از بین ببرد.
سپتوم: هیستروسکوپی می تواند به تعیین اینکه آیا سپتوم رحمی دارید یا خیر کمک کند.
خونریزی غیرطبیعی: هیستروسکوپی می‌تواند به شناسایی علت قاعدگی شدید یا طولانی و همچنین خونریزی بین دوره‌ها یا بعد از یائسگی کمک کند. ابلیشن آندومتر روشی است که در آن هیستروسکوپ به همراه سایر ابزارها برای از بین بردن پوشش رحم به منظور درمان برخی از علل خونریزی شدید استفاده می شود.
بهترین زمان برای انجام هیستروسکوپی
پزشک ممکن است برنامه ریزی هیستروسکوپی را برای هفته اول پس از قاعدگی توصیه کند. این زمان به پزشک امکان مشاهده بهتر را از داخل رحم ارائه می دهد. هیستروسکوپی همچنین برای تعیین علت خونریزی یا لکه بینی غیرقابل توضیح در زنان یائسه انجام می شود.
چه کسانی باید هیستروسکوپی انجام دهند؟
اگرچه مزایای زیادی در ارتباط با هیستروسکوپی وجود دارد، اما ممکن است برای برخی از بیماران مناسب نباشد. تیم پزشکی در تعیین استفاده یا عدم استفاده از این روش برای بیمار مشورت می کنند، تا بهترین تصمیم اتخاذ شود.
مزایای هیستروسکوپی
در مقایسه با سایر روش های تهاجمی تر، هیستروسکوپی ممکن است مزایای زیر را داشته باشد:
- زمان بهبودی کوتاه تر
- بستری کوتاه تر در بیمارستان
- اجتناب احتمالی از جراحی “باز” شکم
- پس از جراحی به داروهای مسکن کمتری نیاز است
هیستروسکوپی چقدر ایمن است؟
هیستروسکوپی یک روش نسبتاً ایمن است. با این حال، مانند هر نوع جراحی، عوارضی برای آن امکان پذیر است. با هیستروسکوپی، عوارض در کمتر از 1٪ موارد رخ می دهد و می تواند شامل موارد زیر باشد:
- عفونت
- خونریزی شدید
- خطرات مرتبط با بیهوشی
- آسیب به دهانه رحم، روده یا مثانه
- اسکار داخل رحمی
- واکنش به ماده ای که برای انبساط رحم استفاده می شود.
بعد از هیستروسکوپی چه انتظاری می توان داشت؟
اگر در طول هیستروسکوپی از بیهوشی موضعی یا عمومی استفاده شود، ممکن است لازم باشد چند ساعت قبل از رفتن به خانه بیمار تحت نظر باشد. بیمار پس از عمل، ممکن است به مدت یک تا دو روز کمی گرفتگی یا خونریزی خفیف واژینال داشته باشد. همچنین احساس ضعف در بیماران امری غیرعادی نیست. با این حال، اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، حتما با پزشک خود تماس بگیرید:
- تب
- درد شدید شکم
- خونریزی یا ترشح شدید واژن
آیا بعد از هیستروسکوپی بیمار باید یک شب در بیمارستان بستری شود؟
هیستروسکوپی نوعی جراحی جزئی در نظر گرفته می شود و معمولاً نیازی به بستری در بیمارستان ندارد. با این حال، در شرایط خاص، در صورت نگرانی پزشک نسبت به واکنش بیمار به داروی بیهوشی، ممکن است نیاز به یک شب بستری باشد.
چه نوع بیهوشی برای هیستروسکوپی استفاده می شود؟
بیهوشی برای هیستروسکوپی ممکن است بی حسی موضعی، بی حسی منطقه ای یا بیهوشی عمومی باشد:
بی حسی موضعی: بی حس شدن تنها بخشی از بدن برای مدت کوتاهی
بی‌حسی منطقه ای: بی‌حس کردن بخش بزرگ‌تری از بدن برای چند ساعت
بیهوشی عمومی: بی حسی کل بدن در تمام مدت جراحی
نوع بیهوشی مورد استفاده با توجه به محلی که قرار است هیستروسکوپی انجام شود (بیمارستان یا مطب پزشک) و اینکه آیا سایر روش ها همزمان انجام خواهند شد، تعیین می شود. اگر بیهوشی عمومی تجویز شود، به بیمار گفته می شود که قبل از هیستروسکوپی تا مدت معینی غذا نخورد و مایعات ننوشد.
