علت پیچ خوردگی تخمدان و درمان آن

پیچ خوردگی تخمدان به شرایطی اطلاق می‌شود که تخمدان‌ها دچار چرخش غیرطبیعی در اطراف رباط‌های حمایت‌کننده آن شوند و بر اثر آن جریان خون به تخمدان و در مواقعی به لوله فالوپ قطع شود و در نتیجه‌ موجب نارسایی و از بین رفتن تخمدان خواهد شد. پیچ خوردگی تخمدان ابتدا جریان سیاهرگی و لنفاوی را تحت فشار قرار می‌دهد و منجر به ادم و بزرگ شدن تخمدان می‌شود و با مرور زمان جریان سرخرگی را نیز تحت فشار قرار می‌دهد که منجر به ترومبوز خواهد شد و در نهایت ایسکمی (کاهش جریان خون به اندام) و نکروز بافت خواهد شد.

پیچ خوردگی تخمدان چیست؟

 پیچ خوردگی تخمدان که به پیچ خوردگی آدنکس نیز معروف است با اینکه به ندرت پیش می‌آید (2 تا 3 درصد موارد اورژانس زنان به علت پیچ خوردگی تخمدان می‌باشد) اما در صورت بروز در بعضی مواقع بسیار دردناک بوده و یک اورژانس پزشکی محسوب می‌شود. تشخیص این بیماری نیز بسیار دشوار است زیرا علائمی که ایجاد می‌کند مشابه علائم بسیاری از بیماری‌ها مانند آپاندیسیت می‌باشد.

پیچ خوردگی تخمدان در چه سنی ایجاد می‌شود؟

این بیماری در هر سنی می‌تواند ایجاد شود اما در میان خانم‌هایی که در سنین باروری قرار دارند بیشتر شیوع دارد.

علائم پیچ‌خوردگی تخمدان

• درد شدید در زیر شکم
• حالت تهوع و استفراغ
• گرفتگی عضلانی
• تب خفیف

این علائم معمولاً به صورت ناگهانی و بدون هیچ گونه عارضه‌ی قبلی شروع می‌شوند.

عوارض عدم درمان به موقع پیچ خوردگی تخمدان

پیچ خوردگی تخمدان اگر به موقع تحت درمان قرار نگیرد باعث از دست دادن تخمدان خواهد شد که موجب بروز مشکلاتی در باروری خانم‌ها خواهد شد، جهت جلوگیری از عفونت‌های بعدی باید تخمدان خارج شود.

علل پیچ خوردگی تخمدان

پیچش تخمدان در مواقعی ایجاد می‌شود که تخمدان ناپایدار می‌شود و موقعیت آن نسبت به محیط قبلی دچار تغییراتی شود، عوامل متعددی مانند کیست‌های تخمدان می‌تواند منجر به بر هم خوردن تعادل وزن تخمدان و تغییر مکان یا جهت آن شود.

سایر عوامل تاثیرگذار بر پیچ خوردگی تخمدان

به طور کلی عواملی که منجر به افزایش احتمال پیچ خوردن تخمدان می‌شوند عبارتند از:

• بارداری (قبل از هفته بیستم بارداری)
• بستن لوله‌ها
• استفاده از داروهای هورمونی جهت درمان ناباروری (القاء تخمک گذاری لقاح مصنوعی)
• ایجاد کیست از جمله بیماری سندرم تخمدان پلی کیستیک
• یائسگی
• بلند بودن غیرمعمول رباط‌های تخمدان

پیچ خوردگی تخمدان چگونه تشخیص داده می‌شود؟

همان طور که پیشتر اشاره شد پیچ خوردگی تخمدان موجب ایجاد درد شدیدی می‌شود که بیمار هر چه سریعتر مجبور به مراجعه به پزشک خواهد شد. جهت شناسایی پیچ خوردگی تخمدان آزمایش های مختلفی انجام می‌شود که عبارتند از:

• معاینه لگن: با معاینه لگن پزشک می‌تواند منشاء درد را شناسایی نماید.
• آزمایش ادرار: با آزمایش ادرار می‌توان احتمال حاملگی را رد کرد و با بررسی عفونت شواهدی را مبنی بر پیچ خوردگی تخمدان شناسایی نمود.
• آزمایش خون: جهت بررسی عفونت
• رادیولوژی: هرگونه مشکل ساختاری که در داخل شکم وجود داشته باشد را می‌توان توسط اشعه ایکس ردیابی کرد.
• سونوگرافی: سونوگرافی شکم یکی از ابزار دقیق جهت بررسی انواع بیماری‌های زنان می‌باشد که وجود کیست یا کاهش جریان خون به تخمدان‌ها را به وضوح نمایان خواهد ساخت.

از این آزمایش‌ها در جهت تشخیص پیچ خوردگی تخمدان و رد بیماری‌هایی مانند یبوست، آبسه تخمدان، آپاندیسیت، حاملگی خارج از رحم و عفونت‌های سیستم ادراری استفاده خواهد شد.

درمان پیچ خوردگی تخمدان

بر اساس تجربیات به دست آمده جراحی موثرترین روش درمان پیچ خوردگی تخمدان می‌باشد. انواع روش‌های جراحی که در این مورد به کار می‌رود، عبارتند از:

• لاپاراسکوپی: لاپاراسکوپ یک لوله بلند و باریک می‌باشد که از طریق برش کوچکی از شکم به داخل بدن فرستاده می‌شود و به واسطه دوربین کوچکی هدایت می‌شود. این روش نیاز به بیهوشی دارد اما نسبت به جراحی‌هایی که در گذشته انجام می‌شد کم تهاجم‌تر می‌باشد و چند ساعت پس از پایان جراحی بیمار می‌تواند به منزل بازگردد.
• لاپاراتومی: لاپاراتومی مشابه لاپاراسکوپی می‌باشد اما برشی که روی شکم ایجاد می‌شود بزرگتر می‌باشد تا پزشک به صورت دستی امکان دسترسی به تخمدان را داشته باشد. این جراحی معمولاً احتیاج به یک شب بستری در بیمارستان را دارد.
• اوفورکتومی: اگر عملکرد تخمدان به طور کامل از بین رفته باشد از طریق لاپاراسکوپ از بدن خارج می‌شود.
• سالپنگو اوفورکتومی: در این جراحی علا.ه بر تخمدان، لوله فالوپ نیز به روش لاپاراسکوپی از بدن خارج می‌شود.

پس از جراحی استفاده از مسکن‌هایی از جمله اپیوئیدها جهت تسکین درد در دوره نقاهت استفاده خواهد شد.

این بیماری اگر به موقع تشخیص داده شود در نهایت می‌تواند منجر به ایجاد مشکلاتی در باروری خانم‌ها شود اما در صورت عدم درمان و تشخیص نادرست ممکن است منجر به ایجاد خطرات جدی برای سلامت بیمار شود.

آیا می‌توان از پیچ خوردگی تخمدان پیشگیری کرد؟

هیچ روشی جهت جلوگیری از پیچ خوردگی تخمدان وجود ندارد اما با انجام چکاپ‌های منظم، به خصوص برای افرادی که دچار کیست‌های تخمدان هستند می‌توان احتمال پیچ خوردگی تخمدان را تا حدودی کاهش داد.