درمان فیبروم رحم جزء مهم‌ترین دغدغه‌های خانم‌ها در سنین باروری است، زیرا این تومورهای خوش‌خیم می‌توانند باعث درد، خونریزی‌های شدید و مشکلات باروری شوند. خوشبختانه روش‌های متنوعی برای مدیریت و درمان فیبروم وجود دارد که بسته به اندازه، تعداد و محل قرارگیری آن‌ها انتخاب می‌شوند. آیا می‌دانستید بسیاری از فیبروم‌ها بدون جراحی نیز قابل کنترل هستند و می‌توان با دارو یا روش‌های کم‌تهاجمی، علائم آن‌ها را کاهش داد؟ در این نوشتار به طور کامل در مورد این موضوع صحبت خواهیم کرد.
فیبروم رحم چیست؟
فیبروم رحم یک تومور خوش‌خیم است که از عضلات و بافت‌های همبند رحم تشکیل می‌شود. این توده‌ها معمولاً غیرسرطانی هستند و در اندازه‌ها و تعداد مختلف رشد می‌کنند. فیبروم می‌تواند در داخل دیواره رحم، سطح خارجی یا داخل حفره رحم قرار گیرد و در بسیاری از موارد بدون علامت است، اما گاهی باعث خونریزی شدید، درد شکم یا مشکلات باروری می‌شود.
علائم فیبروم رحم
فیبروم رحم در بسیاری از زنان بدون علامت است، اما در برخی موارد می‌تواند باعث مشکلات قابل توجهی در زندگی روزمره شود. شناخت علائم شایع این بیماری به تشخیص به موقع و درمان مؤثر کمک می‌کند. از جمله شایع‌ترین علائم این بیماری به شرح زیر است:
- خونریزی‌های شدید و طولانی در طول قاعدگی
- درد یا فشار در ناحیه شکم و لگن
- افزایش حجم شکم یا احساس سنگینی در ناحیه پایین شکم
- تکرر ادرار یا دشواری در تخلیه مثانه
- درد یا ناراحتی هنگام مقاربت
- یبوست یا مشکلات گوارشی در صورت فشار فیبروم به روده‌ها
- اختلال در باروری یا سقط مکرر در برخی موارد
علت ایجاد فیبروم در رحم
ایجاد فیبروم رحم به دلایل مختلفی بستگی دارد که نتیجه تعامل عوامل هورمونی، ژنتیکی و محیطی است. شناخت این علل به پزشکان کمک می‌کند تا بهترین روش پیشگیری و درمان را انتخاب کنند. از مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:
هورمون‌ها
استروژن و پروژسترون نقش مهمی در رشد فیبروم‌ها دارند. این هورمون‌ها باعث تحریک رشد سلول‌های عضلانی رحم می‌شوند و بنابراین فیبروم‌ها در دوره‌های قاعدگی، بارداری یا درمان‌های هورمونی می‌توانند بزرگ‌تر شوند.
عوامل ژنتیکی
خانم‌هایی که سابقه خانوادگی فیبروم دارند، در معرض ریسک بالاتری هستند. تغییرات ژنتیکی در سلول‌های رحم می‌تواند باعث رشد غیرطبیعی و تجمع سلول‌ها و ایجاد فیبروم شود.
عوامل سبک زندگی
چاقی، رژیم غذایی پرچرب و کم فیبر و کم‌تحرکی می‌توانند با افزایش سطح هورمون‌ها و التهاب‌های بدن، رشد فیبروم‌ها را تشدید کنند.
سن و وضعیت باروری
فیبروم‌ها بیشتر در خانم‌های ۳۰ تا ۴۰ ساله شایع هستند که بعد از یائسگی هم به طور معمول کوچک‌تر می‌شود، زیرا سطح هورمون‌ها کاهش می‌یابد.
انواع فیبروم رحمی
فیبروم‌های رحمی بر اساس محل رشد در رحم به چند نوع تقسیم می‌شوند که هر کدام می‌توانند علائم و تاثیرات متفاوتی دارد از مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:
فیبروم زیرمخاطی
این نوع فیبروم در زیر لایه داخلی رحم (آندومتر) و داخل حفره رحم رشد می‌کند. از شایع‌ترین علائم آن خونریزی شدید قاعدگی، مشکلات باروری، یا سقط مکرر است.
فیبروم داخل جداری
رایج‌ترین نوع فیبروم که در دیواره عضلانی رحم رشد می‌کند. علائم و نشانه‌های آن هم احساس فشار یا سنگینی در ناحیه لگن، قاعدگی‌های دردناک یا طولانی است.
فیبروم زیر سروزال
این فیبروم‌ها در قسمت بیرونی دیواره رحم و به سمت حفره شکم رشد می‌کنند و از نشانه‌های باز آن هم می‌توان به احساس فشار روی مثانه یا روده، درد در قسمت پایین کمر اشاره کرد.
فیبروم ساقه‌دار
این نوع فیبروم به‌صورت یک توده با پایه باریک از رحم خارج می‌شود که احتمال دارد داخل یا خارج رحم باشد. درد شدید در صورت پیچ خوردن پایه فیبروم هم از علائم آن است.
فیبروم داخل حفره رحمی
این نوع فیبروم نادرتر است و در دهانه رحم (سرویکس) رشد می‌کند. داشتن درد هنگام مقاربت، خونریزی غیرطبیعی هم از علائم شایع این فیبروم است.
برای دریافت نوبت مشاوره از دکتر زهرا خلج بهترین متخصص زنان در تهران با شماره ۰۹۳۰۵۳۰۱۱۳۰ و ۰۲۱۸۸۵۹۶۳۸۶ تماس بگیرید.
تشخیص فیبروم رحم به چه صورت است؟
تشخیص فیبروم رحم معمولاً با ترکیبی از معاینه بالینی و روش‌های تصویربرداری انجام می‌شود تا اندازه، محل و تعداد فیبروم‌ها مشخص گردد.
- معاینه لگنی به پزشک کمک می‌کند بزرگی رحم یا وجود توده‌های غیرطبیعی را تشخیص دهد.
- سونوگرافی ترانس‌واژینال یا شکمی اطلاعات دقیقی درباره اندازه، تعداد و محل فیبروم‌ها ارائه می‌دهد.
- ام‌آرآی در موارد پیچیده یا قبل از جراحی برای تعیین دقیق محل، اندازه و نوع فیبروم‌ها استفاده می‌شود.
- هیستروسکوپی امکان مشاهده داخل حفره رحم و تشخیص فیبروم‌های داخل رحمی را فراهم می‌کند.
- آزمایش خون در صورت خونریزی شدید برای بررسی کم‌خونی یا اختلالات خونی انجام می‌شود.
بارداری با فیبروم بزرگ؛ چالش اما ممکن!
روش‌های درمان فیبروم رحمی
هدف درمان کاهش علائم، حفظ باروری و جلوگیری از عوارض جدی است که بسته به اندازه، تعداد، محل فیبروم‌ها و شدت علائم بیمار می‌تواند کاملا متفاوت باشد:
درمان دارویی
داروها می‌توانند رشد فیبروم‌ها را کنترل کرده و علائم مانند خونریزی شدید یا درد را کاهش دهند. از جمله این داروها می‌توان به داروهای هورمونی و داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی اشاره کرد. این روش بیشتر برای کاهش علائم و کنترل موقت فیبروم‌ها کاربرد دارد.
میومکتومی
این روش جراحی برای برداشتن فیبروم‌ها بدون خارج کردن رحم انجام می‌شود و مناسب خانم‌هایی است که قصد بارداری دارند. میومکتومی می‌تواند به صورت باز، لاپاراسکوپی یا هیستروسکوپی انجام شود و فیبروم‌ها به دقت حذف می‌شوند.
هیسترکتومی
برداشتن کامل رحم در صورتی انجام می‌شود که فیبروم‌ها بزرگ، متعدد یا با علائم شدید باشند و دیگر روش‌ها پاسخگو نباشند. توجه داشته باشید که هیسترکتومی یک روش درمان قطعی است ولی توانایی بارداری را از بین می‌برد.
امبولیزاسیون شریان رحمی
این روش کم‌تهاجمی شامل مسدود کردن شریان‌های تغذیه‌کننده فیبروم‌ها با ذرات مخصوص است. در نتیجه خونرسانی به فیبروم‌ها کاهش یافته و آن‌ها کوچک می‌شوند، بدون اینکه رحم برداشته شود.
روش‌های کم‌تهاجمی دیگر
روش‌هایی مانند درمان با انرژی مایکروویو یا تمرکز شده اولتراسوند تحت راهنمای تصویربرداری نیز برای کوچک کردن فیبروم‌ها و کاهش علائم به کار می‌روند. این روش‌ها دوران نقاهت کوتاه‌تری دارند و تهاجم کمتری نسبت به جراحی‌های باز دارند.
آیا فیبروم خطرناک است
فیبروم رحم در بیشتر موارد خوش‌خیم است و خطر سرطانی ندارد، اما می‌تواند مشکلات قابل توجهی ایجاد کند. بزرگ شدن فیبروم یا قرارگیری آن در محل‌های خاص خونریزی شدید، درد شکم یا لگن و اختلال در باروری را به همراه خواهد داشت.
در موارد نادر، فشار فیبروم بر اندام‌های اطراف می‌تواند مشکلات ادراری یا گوارشی ایجاد کند. بنابراین اگر فیبروم علائم شدید یا مداوم داشته باشد، بررسی و درمان توسط پزشک ضروری است تا از عوارض جلوگیری شود.
در نهایت…
فیبروم رحم یک تومور خوش‌خیم است که با شناخت علائم، عوامل ایجاد و روش‌های تشخیص، می‌توان آن را به موقع درمان کرد. توجه داشته باشید که درمان دارویی، جراحی یا روش‌های کم‌تهاجمی بسته به وضعیت بیمار انتخاب می‌شوند تا علائم کاهش یافته و باروری حفظ شود همچنین پیگیری منظم و تغییر سبک زندگی به بهبود کیفیت زندگی کمک می‌کند و از بروز عوارض جدی جلوگیری می‌کند.
