هیسترکتومی یک روش جراحی جهت برداشتن رحم به صورت جزئی یا به صورت کامل می‌باشد. دلایل انجام هیسترکتومی متفاوت می‌باشد، گاهی جهت کنترل دردهای مزمن و در مواقعی به دلیل انواع سرطان و یا عفونت‌ها ممکن است احتیاج به هیسترکتومی باشد. این جراحی یکی از جراحی‌های شایع میان زنان می‌باشد، به طور میانگین یک سوم زنان تا سن 60 سالگی یک مورد هیسترکتومی را داشته‌اند. در ادامه مقاله به بررسی انواع هیسترکتومی، چگونگی انجام آن، دلایل و ضرورت انجام و مواردی که در طی دوران بهبودی باید رعایت کرد، پرداخته می‌شود.
انواع هیسترکتومی
رحم قسمتی از بدن خانم‌ها می‌باشد که جنین در دوران بارداری در آن رشد می‌نماید، پوشش داخل رحم طی هر ماه خون دوران قاعدگی را تولید می‌نماید. با توجه به اینکه هیسترکتومی، جراحی جهت خارج ساختن رحم می‌باشد، فردی که عمل هیسترکتومی را انجام دیگر قاعدگی نخواهد داشت و همچنین نمی‌تواند باردار شود.
انواع هیسترکتومی که با توجه به بیماری فرد ممکن است انجام شود عبارتند از:
هیسترکتومی جزئي
در این روش فقط قسمت بالائی رحم خارج می‌شود.
هیسترکتومی کامل
رحم و دهانه رحم به طور کامل برداشته می‌شوند.
هیسترکتومی رادیکال
طی این جراحی رحم، دهانه رحم، قسمت بالایی رحم و گاهی تخمدان‌ها، لوله‌های فالوپ و غدد لنفاوی اطراف برداشته می‌شوند.
هیسترکتومی کامل با سالپنگو اوفورکتومی دوطرفه
در این روش جراح طی هیسترکتومی یک یا هر دو تخمدان را خارج می‌سازد.
دلایل و ضرورت انجام هیسترکتومی
همان طور که پیشتر گفته شد فردی که هیسترکتومی را انجام می‌دهد نمی‌تواند باردار شود و ممکن است دچار یائسگی زودرس شود، بنابراین پزشکان توصیه می‌کنند که برای فردی که هنوز وارد دوره‌ی یائسگی نشده است، تا جایی که امکان دارد جراحی هیسترکتومی انجام نشود اما در صورتی که بیمار دچار یک یا چند علامت از مواردی که در ادامه ذکر می‌کنیم، باشد، این جراحی باید انجام شود.
- خونریزی‌های واژینال غیرعادی و شدید که قابل کنترل با سایر روش‌ها نمی‌باشد.
- درد مزمن لگن
- فیبروم رحم (فیبرو توده‌های خوش خیمی هستند که ممکن است در رحم تشکیل شود)
- افتادگی رحم: افتادگی رخم زمانی ایجاد می‌شود که رحم به سمت واژن یا داخل آن به سمت پایین کشیده می‌شود.
- آندومتریوز: رشد پوشش داخلی رخم (آندومتر) در خارج از رحم
- آندومیوز: رشد آندومتر به سمت دیوار‌ه‌های رحم
- بدخیمی‌هایی مانند سرطان رحم، سرطان دهانه رحم، سرطان تخمدان یا آندومتر
آمادگی‌های قبل از انجام هیسترکتومی
با توجه به نوع جراحی که در پیش دارید ممکن است لازم باشد موارد خاصی را پیش از جراحی رعایت نمائید که در جلسه مشاوره پیش از هیسترکتومی، جراح به طور کامل آن‌ها را برای شما بیان خواهد اما به طور کلی آمادگی‌هایی که لازم است پیش از انجام هیسترکتومی داشته باشید عبارتند از:
- یک هفته پیش از جراحی مصرف انواع داروهای رقیق کندده خون مانند آسپرین را قطع نمائید.
- اگر سیگاری هستید لازم است که چند روز پیش از جراحی سیگار کشیدن را قطع نمائید.
- هشت ساعت پیش از جراحی از خوردن و آشامیدن هرگونه ماده غذائي خودداری نمائید.
- اگر هرگونه دارو یا مکمل غذایی مصرف می نمائید پیش از جراحی به پزشک خود اطلاع دهید.
- اگر مشکوک به بارداری هستید حتماً آزمایشات لازم جهت تائید یا رد آن را انجام دهید.
- مشکلات تنفسی مانند آسم یا آپنه خواب را به پزشک اطلاع هید.
- حساسیت یا آلرژی به هر دارویی از جمله داروهای بیهوشی را قبل از جراحی بیان نمائید.
بیشتر بخوانید: عمل برداشتن تخمدان
روش انجام هیسترکتومی چگونه است؟
هیسترکتومی به سه روش مختلف انجام می‌شود که عبارتند از:
- هیسترکتومی واژینال: در این روش هیچ گونه برش خارجی ایجاد نمی‌شود، بنابراین جای زخم در روی بدن بیمار باقی نمی‌ماند و رحم از طریق واژن خارج می‌شود، اکثر جراحان این روش را جهت انجام هیسترکتومی انتخاب می‌نمایند.
- هیسترکتومی از روی شکم: رحم از طریق ایجاد یک برش کوچک در زیر ناف خارج می‌شود. دوره‌ی بهبودی در این روش نسبت به روش واژینال بیشتر می‌باشد.
- هیسترکتومی به روش لاپاراسکوپی: وسیله‌ای به نام لاپراسکوپ (لوله‌ای بلند و نازک که سر آن به یک دوربین سبک متصل شده است) از طریق یک برش کوچک در ناف وارد رحم می‌شود و سپس توسط ابزار مخصوص رحم به قسمت‌های کوچک برش داده می شود و از طریق دو یا سه برش روی شکم خارج می‌شوند.
مراقبت‌های پس از هیسترکتومی
در اکثر موارد بیمار چند ساعت پس از هیسترکتومی مرخص می‌شود اما در مواردی که هیسترکتومی به منظور درمان سرطان انجام شده یا در موارد خاص دیگر ممکن است لازم باشد چند روزی در بیمارستان بستری باشد. توصیه می‌شود این عمل مهم را به بهترین متخصص زنان در تهران بسپارید.
خونریزی واژینال یا لکه بینی به همراه درد خفیف در زیر شکم طی هفته‌ی اول پس از هیسترکتومی طبیعی می‌باشد.
استراحت به میزان لازم تا چند هفته ضروری می‌باشد، انجام فعالیت‌های سنگین به مدت 4 تا 6 هفته ممنوع می‌باشد، این فعالیت‌ها موارد زیر را شامل می‌شود:
- بلند کردن اجسام سنگین
- هل دادن یا کشیدن اشیاء
- شنا کردن
- استفاده از تامپون
- دوش واژینال
- رابطه جنسی واژینال
منبع:
